6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu Kapsamında Yabancıların Çalışma İzinleri: Güncel Kriterler ve Yeni Düzenlemeler

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu Nedir?

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu, yabancıların Türkiye’de çalışma izni almasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen temel mevzuattır. Kanunun amacı; Türkiye’nin iş gücü politikaları doğrultusunda yabancı istihdamını düzenlemek, nitelikli yabancı iş gücünü teşvik etmek ve yerli iş gücünün korunmasını sağlamaktır.

Çalışma izni başvuruları ve değerlendirme süreçleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Kanun ve ikincil düzenlemelere ilişkin güncel bilgilere Bakanlığın resmî internet sitesinden ulaşılabilmektedir.
👉 https://www.csgb.gov.tr

Yabancıların Çalışma İzni Kriterlerinde Yapılan Değişiklikler

Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Geçici 1. maddesi ile Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişiklikler, yabancıların çalışma izinlerine ilişkin değerlendirme kriterlerini önemli ölçüde değiştirmiştir. Özellikle mali yeterlilik, istihdam şartları ve şirket ortağı yabancılar bakımından daha açık ve ölçülebilir kurallar getirilmiştir.

Mali Yeterlilik ve Sermaye Kriterleri

Yeni düzenlemelere göre, yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurularında işyerinin aşağıdaki mali kriterlerden en az birini sağlaması yeterli kabul edilmektedir:

• Ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması,
• Net satış tutarının en az 8.000.000 TL olması,
• İhracat tutarının en az 150.000 ABD Doları olması.

Önceki uygulamada yer alan brüt satış kriteri kaldırılmış, mali değerlendirmede net satış esas alınmıştır. Bu değişiklikle birlikte işyerlerinin gerçek mali kapasitesinin daha doğru şekilde ölçülmesi amaçlanmaktadır.

İstihdam Kriterleri ve Getirilen İstisnalar

Çalışma izni uygulamalarında temel kural, her bir yabancı çalışan için en az beş Türk vatandaşı istihdam edilmesidir. Ancak yeni düzenleme ile belirli işyerleri açısından önemli bir istisna öngörülmüştür.

Buna göre:

• Son yıl net satış tutarı 50.000.000 TL ve üzeri olan işyerlerinde,
• Beş yabancıya kadar yapılacak çalışma izni başvurularında,

Türk vatandaşı istihdamı şartı aranmamaktadır. Bu istisna, büyük ölçekli işletmelerin yabancı uzman istihdamını kolaylaştırmaya yöneliktir.

Şirket Ortağı Yabancılar İçin Çalışma İzni Şartları

Şirket ortağı yabancılar açısından çalışma izni kriterleri önemli ölçüde güncellenmiştir. Yeni düzenlemeye göre:

• Yabancı ortağın sermaye payının en az %20 olması,
• Bu paya karşılık gelen sermaye tutarının en az 500.000 TL olması

zorunlu hâle getirilmiştir.

Bununla birlikte, 100.000 ABD Doları ve üzeri sermaye payına sahip yabancı ortaklar için mali yeterlilik ve istihdam kriterlerinden muafiyet tanınmaktadır. Bu düzenleme, yüksek tutarlı yatırım yapan yabancıların Türkiye’de faaliyet göstermesini teşvik etmektedir.

Ücret Belirleme Kriterlerindeki Değişiklikler

Önceki uygulamada yabancı çalışanlara ödenecek ücretler, meslek gruplarına göre asgari ücretin belirli katları üzerinden belirlenmekteydi. Yeni düzenleme ile bu sistem kaldırılmış ve genel ücret yeterliliği esas alınmıştır.

Bu kapsamda, yabancıya ödenecek ücretin:

• Üstlenilecek görevin niteliğiyle uyumlu olması,
• Mesleki deneyim ve uzmanlık düzeyini yansıtması

yeterli kabul edilmektedir.

Sektör Bazlı Özel Düzenlemeler ve Muafiyetler

Yabancı çalışma izinlerine ilişkin değerlendirmeler, sektörlere göre farklılık göstermektedir. Mevzuat kapsamında:

• Bilişim ve ileri teknoloji sektörlerinde uzmanlık gerektiren pozisyonlar için mali ve istihdam kriterleri uygulanmamaktadır.
• Sağlık ve eğitim sektörlerinde, ilgili bakanlıklardan ön izin alınması zorunludur.
• Turizm sektöründe, uzmanlık gerektiren bazı pozisyonlar için istisnalar tanınmaktadır.
• Ev hizmetlerinde, yabancıların çocuk, yaşlı veya engelli bakımı ile hasta refakati işlerinde istihdamı esastır.
• Kamu projeleri ve havacılık sektöründe özel muafiyetler bulunmaktadır.

Güncel mevzuat metinleri Resmî Gazete’de yayımlanmaktadır:
👉 https://www.resmigazete.gov.tr

Geçiş Süreci ve Uygulama Tarihleri

Yeni mali yeterlilik ve sermaye kriterleri kademeli olarak yürürlüğe girmiştir:

• 01.10.2024: Sermaye ve mali yeterlilik düzenlemeleri,
• 01.01.2025: Net satış kriterlerinin tam uygulanması.

01.01.2025 tarihine kadar yapılan çalışma izni başvurularında, geçiş hükümleri kapsamında önceki kriterlerin belirli ölçüde uygulanmasına imkân tanınmıştır.

Sonuç

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında yapılan bu düzenlemeler, yabancıların çalışma izinlerine ilişkin değerlendirme sürecini daha şeffaf, ölçülebilir ve nitelik odaklı hâle getirmiştir. İşverenlerin ve yabancı çalışanların, başvuru süreçlerinde güncel mevzuatı dikkate alarak hareket etmeleri, olası hak kayıplarının önlenmesi açısından önem taşımaktadır.